IP Koruma Sınıfları Nelerdir? Seviyeleri Nelerdir?
22-08-2025
17:44
Günümüzde endüstriyel ekipmanlardan ev tipi elektroniklere kadar birçok cihaz, dış etkenlere karşı dayanıklılık seviyesine göre sınıflandırılmaktadır. Özellikle fan, aspiratör, vantilatör gibi havalandırma ürünlerinde, toz ve su gibi çevresel faktörlere karşı koruma seviyesi büyük önem taşır. Bu noktada devreye IP koruma sınıfları girer. IP kodları, bir cihazın toz, su ve diğer dış etkenlere karşı dayanıklılık seviyesini net bir şekilde ifade eder. Özellikle sanayi tipi salyangoz fan gibi zorlu çalışma ortamlarında kullanılan cihazların doğru IP koruma sınıfına sahip olması, uzun ömür ve güvenli çalışma açısından kritik bir rol oynar.
IP koruma sınıfları, bir cihazın veya elektrikli ekipmanın katı cisimlere (toz, kir, parmak vb.) ve sıvılara (su, yağmur, sprey vb.) karşı dayanıklılık seviyesini belirten uluslararası bir derecelendirme sistemidir. “IP”, İngilizce “Ingress Protection” yani “Giriş Koruması” ifadesinin kısaltmasıdır. Bu sınıflandırma, özellikle zorlu ortamlarda kullanılan elektrikli cihazların hangi şartlar altında güvenle çalışabileceğini netleştirir.
Örneğin, bir havalandırma tesisatında kullanılan sanayi tipi salyangoz fan, sürekli toz, nem ve hatta su sıçramalarına maruz kalabileceğinden, uygun bir IP derecesine sahip olması beklenir. Yanlış seçilen bir IP koruma sınıfı, ekipmanda arızalara, performans kaybına veya hatta güvenlik risklerine yol açabilir.
IP koruma sınıfları, üreticiler için standart bir referans sağlarken, kullanıcılar ve satın almacılar için de doğru ürünü seçmede önemli bir kılavuz görevi görür. Böylece, hem ürünlerin dayanıklılığı hem de çalışma güvenliği garanti altına alınmış olur.
Bir cihazın IP kodu, genellikle “IP” harflerinden sonra gelen iki rakamla ifade edilir (örneğin, IP65 veya IP55). Bu iki rakam, cihazın toz ve suya karşı koruma seviyesini ayrı ayrı belirtir. IP kodunu doğru okumak, cihazın hangi çevresel koşullarda kullanılabileceğini anlamak açısından oldukça önemlidir.
Örneğin:
Bu kodlama sistemi sayesinde kullanıcılar, bir ürünün hangi ortamlarda güvenle çalışabileceğini hızlıca değerlendirebilir. Endüstriyel uygulamalarda yanlış IP koruma sınıfı seçimi, hem cihazın ömrünü kısaltır hem de güvenlik riskleri doğurur.
IP derecelendirme seviyeleri, bir cihazın toz ve suya karşı ne ölçüde koruma sunduğunu gösteren uluslararası bir standarttır. Bu seviyeler, iki haneli bir sayı ile ifade edilir ve her hane farklı bir koruma tipini belirtir. İlk hane, cihazın katı cisimlere, yani toz, kir ve fiziksel temaslara karşı dayanıklılığını; ikinci hane ise sıvılara, özellikle suya karşı direnç seviyesini açıklar.
Katı cisimlere karşı koruma seviyeleri 0’dan 6’ya kadar sıralanır. Sıfır, cihazın hiçbir korumaya sahip olmadığını belirtirken, altı seviyesi cihazın tamamen toz geçirmez olduğunu ifade eder. Örneğin, 1 seviyesi yalnızca el temasına karşı koruma sağlarken, 4 seviyesi 1 mm’den büyük nesnelere karşı koruma sunar. 5 seviyesi, cihazın içine sınırlı miktarda toz girebileceğini ancak bunun cihazın çalışmasını etkilemeyeceğini belirtirken, 6 seviyesi tam sızdırmazlık sağlar.
Sıvılara karşı koruma ise 0’dan 9’a kadar derecelendirilir. Başlangıç seviyesi olan sıfır, suya karşı hiçbir dayanıklılığın olmadığını gösterir. 1 ve 2 seviyeleri damlayan suya karşı temel koruma sunarken, 3 ve 4 seviyeleri sprey ya da sıçrayan suya karşı cihazı korur. 5 ve 6 seviyelerinde, cihaz düşük veya yüksek basınçlı su jetlerine karşı dayanıklıdır. Daha yüksek seviyelerde, yani 7 ve 8’de cihaz geçici ya da sürekli su altında kalmaya uygun hale gelir. En yüksek seviye olan 9 ise yüksek basınçlı ve sıcak suya karşı koruma sağlar, bu da özellikle endüstriyel yıkama gibi zorlu koşullarda tercih edilir.
Sanayi tipi salyangoz fan gibi endüstriyel ekipmanlarda IP derecelendirmesi seçilirken, yalnızca ortamın ne kadar tozlu veya nemli olduğu değil, aynı zamanda bakım süreçleri ve kullanım şekli de göz önünde bulundurulmalıdır. Yanlış seçilen bir IP seviyesi, hem cihazın ömrünü kısaltabilir hem de iş güvenliğini riske atabilir. Bu yüzden IP seviyelerini doğru anlamak ve ihtiyaca uygun seçim yapmak, hem üretici hem kullanıcı için büyük önem taşır.
Çoğu kullanıcı, IP koruma sınıflarını gördüğünde bu kodların yalnızca su geçirmezlik derecesini belirttiğini zanneder. Oysa IP koruma sınıfları, hem katı cisimlere (toz, kir, temas vb.) hem de sıvılara (su, nem, sprey vb.) karşı sağlanan korumayı birlikte ifade eder. Yani bir ürünün IP derecelendirmesi, yalnızca suya değil, aynı zamanda fiziksel etkilere karşı dayanıklılığı da kapsayan geniş bir koruma çerçevesi sunar.
Su geçirmezlik terimi ise genellikle yalnızca cihazın suya karşı dayanıklılığını anlatmak için kullanılır. Ancak burada önemli bir ayrım vardır: Her su geçirmez ürün yüksek IP koruma sınıfına sahip olmayabilir ve her yüksek IP koruma sınıfındaki ürün de tam anlamıyla su geçirmez değildir. Örneğin, IP44 kodlu bir cihaz, her yönden gelen sıçrayan suya karşı dayanıklıdır ama basınçlı su jetine veya suya daldırmaya uygun değildir. Öte yandan, IP68 kodlu bir cihaz, hem tamamen toz geçirmezdir hem de uzun süre su altında çalışabilir, bu da onu gerçek anlamda su geçirmez bir ürün haline getirir.
Endüstriyel uygulamalarda kullanılan sanayi tipi salyangoz fan veya diğer havalandırma fanları ekipmanlarında, yalnızca su geçirmezlik değil, aynı zamanda toz ve kir gibi katı cisimlere karşı koruma da dikkate alınmalıdır. Çünkü bu tür ekipmanlar genellikle hem nemli hem de tozlu ortamlarda çalışır. Dolayısıyla doğru IP koruma sınıfını seçmek, yalnızca cihazın su ile temasını değil, aynı zamanda genel çalışma koşullarındaki tüm çevresel riskleri göz önünde bulundurmayı gerektirir.
Özetle, IP sınıfları ve su geçirmezlik birbirini kapsayan ama birebir aynı olmayan kavramlardır. Doğru ürünü seçerken, yalnızca “su geçirmez mi?” diye bakmak yerine, IP kodunun hem toz hem de suya karşı sağladığı toplam korumayı dikkatle incelemek gerekir.
IP koruma sınıflarını doğru anlamak için hem katı cisimlere hem de sıvılara karşı koruma seviyelerini bir arada incelemek büyük önem taşır. Bu nedenle IP kodlarının ne anlama geldiğini gösteren bir tablo, hem kullanıcıların hem de satın almacıların doğru seçim yapmasına yardımcı olur. Aşağıda, IP derecelendirme sisteminin temel seviyelerini açıklayan bir tablo bulabilirsin.
Bu tablo, farklı IP seviyelerini hızlı ve kolay bir şekilde anlaman için pratik bir yol sunar. Örneğin, IP55 kodlu bir cihaz hem sınırlı toz girişine karşı hem de düşük basınçlı su jetlerine karşı dayanıklıdır. Ancak, cihazın yoğun su teması veya tamamen su altında çalışması gerekiyorsa, IP66 veya IP68 gibi daha yüksek seviyeler tercih edilmelidir. Ağır hizmet ekipmanlarında bu tabloyu kullanarak seçim yapmak, hem ürünün ömrünü uzatır hem de işletme maliyetlerini düşürür.
IP koruma sınıfları, çok çeşitli sektörlerde ve uygulamalarda kullanılan cihazların güvenli ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir. Elektriksel ve mekanik ekipmanların dış etkenlere karşı dayanıklılığını belirlemek, özellikle zorlu çevre koşullarında faaliyet gösteren sektörlerde hayati bir gerekliliktir.
Sanayi tesislerinde kullanılan fanlar, motorlar, pompalar, aydınlatma armatürleri ve kontrol panoları gibi ekipmanlarda IP koruma sınıfları büyük rol oynar. Örneğin, sanayi tipi salyangoz fan gibi bir ürün, tozlu ve nemli ortamlarda arızasız çalışabilmesi için minimum IP55 veya IP65 seviyelerinde üretilmelidir. Aksi takdirde toz birikimi veya su sıçramaları cihazın performansını düşürerek üretim hattında aksamalara neden olabilir.
Dış mekan uygulamalarında, özellikle sokak aydınlatmaları, güvenlik kameraları ve trafik sinyalizasyon cihazlarında IP66 ve üzeri koruma sınıfları tercih edilir. Bu ürünler hem yoğun yağışa hem de değişken hava koşullarına karşı dayanıklı olmalıdır. Ev tipi kullanımlarda ise banyo aydınlatmaları veya dış cephe lambalarında genellikle IP44 veya IP54 seviyeleri yeterli görülür.
Otomotiv sektöründe de IP sınıfları büyük önem taşır. Araçların motor bölümü, farlar ve dış aksamları, hem suya hem de toza karşı dayanıklı olmak zorundadır. Benzer şekilde, tarım makineleri, inşaat ekipmanları ve denizcilik sektöründe kullanılan cihazlar da yüksek IP seviyelerine sahip olmalıdır, çünkü bu makineler çamur, toz ve sürekli su temasına maruz kalır. Sonuç olarak, IP koruma sınıfları; güvenlik, dayanıklılık ve uzun ömür için sadece teknik bir detay değil, aynı zamanda kullanım alanına göre doğru ürün seçiminin vazgeçilmez bir parçasıdır.
IP Koruma Sınıfları Nedir?
IP koruma sınıfları, bir cihazın veya elektrikli ekipmanın katı cisimlere (toz, kir, parmak vb.) ve sıvılara (su, yağmur, sprey vb.) karşı dayanıklılık seviyesini belirten uluslararası bir derecelendirme sistemidir. “IP”, İngilizce “Ingress Protection” yani “Giriş Koruması” ifadesinin kısaltmasıdır. Bu sınıflandırma, özellikle zorlu ortamlarda kullanılan elektrikli cihazların hangi şartlar altında güvenle çalışabileceğini netleştirir. Örneğin, bir havalandırma tesisatında kullanılan sanayi tipi salyangoz fan, sürekli toz, nem ve hatta su sıçramalarına maruz kalabileceğinden, uygun bir IP derecesine sahip olması beklenir. Yanlış seçilen bir IP koruma sınıfı, ekipmanda arızalara, performans kaybına veya hatta güvenlik risklerine yol açabilir.
IP koruma sınıfları, üreticiler için standart bir referans sağlarken, kullanıcılar ve satın almacılar için de doğru ürünü seçmede önemli bir kılavuz görevi görür. Böylece, hem ürünlerin dayanıklılığı hem de çalışma güvenliği garanti altına alınmış olur.
IP Kodu Nasıl Okunur?
Bir cihazın IP kodu, genellikle “IP” harflerinden sonra gelen iki rakamla ifade edilir (örneğin, IP65 veya IP55). Bu iki rakam, cihazın toz ve suya karşı koruma seviyesini ayrı ayrı belirtir. IP kodunu doğru okumak, cihazın hangi çevresel koşullarda kullanılabileceğini anlamak açısından oldukça önemlidir. - İlk rakam (0-6 arası): Katı cisimlere (toz, kum, parçacık, temas) karşı koruma seviyesini belirtir.
- 0: Koruma yok
- 1: 50 mm’den büyük cisimlere karşı koruma (örneğin, el)
- 4: 1 mm’den büyük cisimlere karşı koruma
- 5: Toz korumalı, sınırlı girişe izin verilir (cihazın çalışmasını etkilemez)
- 6: Toz geçirmez, tam koruma
- İkinci rakam (0-9 arası): Sıvılara (su damlası, sprey, jet, daldırma) karşı koruma seviyesini gösterir.
- 0: Koruma yok
- 1: Dikey damlayan suya karşı koruma
- 4: Her yönden sıçrayan suya karşı koruma
- 5: Düşük basınçlı su jetlerine karşı koruma
- 8: Sürekli su altında çalışma
Örneğin:
- IP65 → Toza karşı tamamen korumalı, her yönden gelen su jetlerine dayanıklı.
- IP55 → Toz birikimine karşı korumalı (ancak tamamen toz geçirmez değil), her yönden gelen düşük basınçlı su jetlerine karşı dayanıklı.
Bu kodlama sistemi sayesinde kullanıcılar, bir ürünün hangi ortamlarda güvenle çalışabileceğini hızlıca değerlendirebilir. Endüstriyel uygulamalarda yanlış IP koruma sınıfı seçimi, hem cihazın ömrünü kısaltır hem de güvenlik riskleri doğurur.
IP Derecelendirme Seviyeleri Nelerdir?
IP derecelendirme seviyeleri, bir cihazın toz ve suya karşı ne ölçüde koruma sunduğunu gösteren uluslararası bir standarttır. Bu seviyeler, iki haneli bir sayı ile ifade edilir ve her hane farklı bir koruma tipini belirtir. İlk hane, cihazın katı cisimlere, yani toz, kir ve fiziksel temaslara karşı dayanıklılığını; ikinci hane ise sıvılara, özellikle suya karşı direnç seviyesini açıklar. Katı cisimlere karşı koruma seviyeleri 0’dan 6’ya kadar sıralanır. Sıfır, cihazın hiçbir korumaya sahip olmadığını belirtirken, altı seviyesi cihazın tamamen toz geçirmez olduğunu ifade eder. Örneğin, 1 seviyesi yalnızca el temasına karşı koruma sağlarken, 4 seviyesi 1 mm’den büyük nesnelere karşı koruma sunar. 5 seviyesi, cihazın içine sınırlı miktarda toz girebileceğini ancak bunun cihazın çalışmasını etkilemeyeceğini belirtirken, 6 seviyesi tam sızdırmazlık sağlar.
Sıvılara karşı koruma ise 0’dan 9’a kadar derecelendirilir. Başlangıç seviyesi olan sıfır, suya karşı hiçbir dayanıklılığın olmadığını gösterir. 1 ve 2 seviyeleri damlayan suya karşı temel koruma sunarken, 3 ve 4 seviyeleri sprey ya da sıçrayan suya karşı cihazı korur. 5 ve 6 seviyelerinde, cihaz düşük veya yüksek basınçlı su jetlerine karşı dayanıklıdır. Daha yüksek seviyelerde, yani 7 ve 8’de cihaz geçici ya da sürekli su altında kalmaya uygun hale gelir. En yüksek seviye olan 9 ise yüksek basınçlı ve sıcak suya karşı koruma sağlar, bu da özellikle endüstriyel yıkama gibi zorlu koşullarda tercih edilir.
Sanayi tipi salyangoz fan gibi endüstriyel ekipmanlarda IP derecelendirmesi seçilirken, yalnızca ortamın ne kadar tozlu veya nemli olduğu değil, aynı zamanda bakım süreçleri ve kullanım şekli de göz önünde bulundurulmalıdır. Yanlış seçilen bir IP seviyesi, hem cihazın ömrünü kısaltabilir hem de iş güvenliğini riske atabilir. Bu yüzden IP seviyelerini doğru anlamak ve ihtiyaca uygun seçim yapmak, hem üretici hem kullanıcı için büyük önem taşır.
IP Sınıfları ile Su Geçirmezlik Arasındaki Fark
Çoğu kullanıcı, IP koruma sınıflarını gördüğünde bu kodların yalnızca su geçirmezlik derecesini belirttiğini zanneder. Oysa IP koruma sınıfları, hem katı cisimlere (toz, kir, temas vb.) hem de sıvılara (su, nem, sprey vb.) karşı sağlanan korumayı birlikte ifade eder. Yani bir ürünün IP derecelendirmesi, yalnızca suya değil, aynı zamanda fiziksel etkilere karşı dayanıklılığı da kapsayan geniş bir koruma çerçevesi sunar. Su geçirmezlik terimi ise genellikle yalnızca cihazın suya karşı dayanıklılığını anlatmak için kullanılır. Ancak burada önemli bir ayrım vardır: Her su geçirmez ürün yüksek IP koruma sınıfına sahip olmayabilir ve her yüksek IP koruma sınıfındaki ürün de tam anlamıyla su geçirmez değildir. Örneğin, IP44 kodlu bir cihaz, her yönden gelen sıçrayan suya karşı dayanıklıdır ama basınçlı su jetine veya suya daldırmaya uygun değildir. Öte yandan, IP68 kodlu bir cihaz, hem tamamen toz geçirmezdir hem de uzun süre su altında çalışabilir, bu da onu gerçek anlamda su geçirmez bir ürün haline getirir.
Endüstriyel uygulamalarda kullanılan sanayi tipi salyangoz fan veya diğer havalandırma fanları ekipmanlarında, yalnızca su geçirmezlik değil, aynı zamanda toz ve kir gibi katı cisimlere karşı koruma da dikkate alınmalıdır. Çünkü bu tür ekipmanlar genellikle hem nemli hem de tozlu ortamlarda çalışır. Dolayısıyla doğru IP koruma sınıfını seçmek, yalnızca cihazın su ile temasını değil, aynı zamanda genel çalışma koşullarındaki tüm çevresel riskleri göz önünde bulundurmayı gerektirir.
Özetle, IP sınıfları ve su geçirmezlik birbirini kapsayan ama birebir aynı olmayan kavramlardır. Doğru ürünü seçerken, yalnızca “su geçirmez mi?” diye bakmak yerine, IP kodunun hem toz hem de suya karşı sağladığı toplam korumayı dikkatle incelemek gerekir.
IP Koruma Sınıfları Tablosu
IP koruma sınıflarını doğru anlamak için hem katı cisimlere hem de sıvılara karşı koruma seviyelerini bir arada incelemek büyük önem taşır. Bu nedenle IP kodlarının ne anlama geldiğini gösteren bir tablo, hem kullanıcıların hem de satın almacıların doğru seçim yapmasına yardımcı olur. Aşağıda, IP derecelendirme sisteminin temel seviyelerini açıklayan bir tablo bulabilirsin.| İlk Rakam (Katı Cisim Koruması) | Açıklama |
| 0 | Koruma yok |
| 1 | 50 mm’den büyük cisimlere karşı koruma (el) |
| 2 | 12,5 mm’den büyük cisimlere karşı koruma (parmak) |
| 3 | 2,5 mm’den büyük cisimlere karşı koruma (alet, kalın tel) |
| 4 | 1 mm’den büyük cisimlere karşı koruma (ince tel, vida) |
| 5 | Toz girişine karşı sınırlı koruma (cihaz çalışmaya devam eder) |
| 6 | Toz geçirmez, tam sızdırmazlık |
| İkinci Rakam (Sıvı Koruması) | Açıklama |
| 0 | Koruma yok |
| 1 | Dikey damlayan suya karşı koruma |
| 2 | 15° eğimde damlayan suya karşı koruma |
| 3 | Sprey şeklindeki suya karşı koruma |
| 4 | Her yönden sıçrayan suya karşı koruma |
| 5 | Düşük basınçlı su jetlerine karşı koruma |
| 6 | Güçlü su jetlerine karşı koruma |
| 7 | Geçici suya daldırmaya karşı koruma (1 m’ye kadar) |
| 8 | Sürekli su altında çalışmaya uygun |
| 9 | Yüksek basınçlı ve sıcak suya karşı koruma (ör. endüstriyel yıkama) |
Bu tablo, farklı IP seviyelerini hızlı ve kolay bir şekilde anlaman için pratik bir yol sunar. Örneğin, IP55 kodlu bir cihaz hem sınırlı toz girişine karşı hem de düşük basınçlı su jetlerine karşı dayanıklıdır. Ancak, cihazın yoğun su teması veya tamamen su altında çalışması gerekiyorsa, IP66 veya IP68 gibi daha yüksek seviyeler tercih edilmelidir. Ağır hizmet ekipmanlarında bu tabloyu kullanarak seçim yapmak, hem ürünün ömrünü uzatır hem de işletme maliyetlerini düşürür.
IP Koruma Sınıfları Hangi Alanlarda Kullanılır?
IP koruma sınıfları, çok çeşitli sektörlerde ve uygulamalarda kullanılan cihazların güvenli ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir. Elektriksel ve mekanik ekipmanların dış etkenlere karşı dayanıklılığını belirlemek, özellikle zorlu çevre koşullarında faaliyet gösteren sektörlerde hayati bir gerekliliktir. Sanayi tesislerinde kullanılan fanlar, motorlar, pompalar, aydınlatma armatürleri ve kontrol panoları gibi ekipmanlarda IP koruma sınıfları büyük rol oynar. Örneğin, sanayi tipi salyangoz fan gibi bir ürün, tozlu ve nemli ortamlarda arızasız çalışabilmesi için minimum IP55 veya IP65 seviyelerinde üretilmelidir. Aksi takdirde toz birikimi veya su sıçramaları cihazın performansını düşürerek üretim hattında aksamalara neden olabilir.
Dış mekan uygulamalarında, özellikle sokak aydınlatmaları, güvenlik kameraları ve trafik sinyalizasyon cihazlarında IP66 ve üzeri koruma sınıfları tercih edilir. Bu ürünler hem yoğun yağışa hem de değişken hava koşullarına karşı dayanıklı olmalıdır. Ev tipi kullanımlarda ise banyo aydınlatmaları veya dış cephe lambalarında genellikle IP44 veya IP54 seviyeleri yeterli görülür.
Otomotiv sektöründe de IP sınıfları büyük önem taşır. Araçların motor bölümü, farlar ve dış aksamları, hem suya hem de toza karşı dayanıklı olmak zorundadır. Benzer şekilde, tarım makineleri, inşaat ekipmanları ve denizcilik sektöründe kullanılan cihazlar da yüksek IP seviyelerine sahip olmalıdır, çünkü bu makineler çamur, toz ve sürekli su temasına maruz kalır. Sonuç olarak, IP koruma sınıfları; güvenlik, dayanıklılık ve uzun ömür için sadece teknik bir detay değil, aynı zamanda kullanım alanına göre doğru ürün seçiminin vazgeçilmez bir parçasıdır.